Ahmet Hamdi Tanpınar (23 Haziran 1901 İstanbul-24 Ocak 1962 İstanbul) Türk romancı ve şairdir.
Yaşamı
Lise öğrenimini Antalya Lisesi'nde tamamladıktan sonra 1923 yılında
İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’ni bitirdi. Liselerde ve
yüksek okullarda çeşitli dersler okuttu. 1939 yılında İstanbul
Üniversitesi’nde Yeni Türk Edebiyatı profesörlüğüne atandı. 1942-1946
yılları arasında Maraş Milletvekili olarak görev yaptı. Bir süre Milli
Eğitim müfettişliği yaptıktan sonra 1949 yılında Edebiyat Fakültesi
Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’ndeki görevine döndü.
Gençlik yıllarında Yahya Kemal ve Ahmet Haşim'in talebesi ve dostu
olmuş, Batı edebiyatından Paul Valery ile Marcel Proust'u kendisine
üstad olarak seçmiştir. Bu yazarlar edebiyatta güzellik ve
mükemmeliyete ön planda yer verirler. Onlara göre edebiyat, tıpkı resim
ve musiki gibi "güzel sanat"tır. Onlardan farkı, boya ve ses yerine,
insanı ve hayatı anlatmada bu iki vasıtadan çok daha zengin olan dili
kullanmasıdır.
Tanpınar şiiri hayatının en büyük ihtirası haline getirmiş, fakat asıl
kabiliyetini şiir estetiğine göre yazdığı mensur eserlerde
göstermiştir. İlk şiiri 1920’ de yayımlanmıştı. Geniş okuyucu kitlesi
onu umumiyetle lise kitaplarına ve antolojilere giren "Bursa'da Zaman"
şiiri ile tanır. Altmış kadar şiirinden ancak otuz yedisi ile, tek şiir
kitabını ölümüne yakın çıkardı: Şiirler (1961; Bütün Şiirleri adıyla
genişletilmiş olarak 1976). Şiirlerinde bir imaj ve müzik kaygısı
taşıdığı, hikaye ve romanlarında da, başta zaman tema’sı olmak üzere,
psikolojik anları, bilinçaltını aradığı, yansıttığı görülür. (Geniş
bilgi Prof. Mehmet Kaplan’ ın Tanpınar’ ın Şiir Dünyası;1964 kitabında).
Çeşitli baskıları olan eserleri Dergah Yayınları’ nda toplanmaktadır.
Enis Batur, 1992 yılında Ahmet Hamdi Tanpınar’ dan “Seçmeler” adlı bir
kitap hazırladı. Yazar ile ilgili yayınlanmış en son eser 2007 yılının
sonunda çıkan "Günlüklerin Işığında Tanpınar'la Başbaşa"dır. Eser
Tanpınar'ın 1953 yılında yazmaya başladığı ve 1962 yılında vefatına
kadar tuttuğu notlardan oluşmaktadır.[1] [2]
Eserleri
Şiir
Şiirler,1961; Bütün Şiirleri adıyla genişletilmiş
Hikaye
* Abdullah Efendinin Rüyaları, 1943;
* Yaz Yağmuru, 1955;
* Hikâyeler, 1983, Dergâh Yay. 2002)
Roman
* Huzur, 1949; Dergâh Yay. 2004;
* Saatleri Ayarlama Enstitüsü, 1962, Dergâh Yay. 2004;
* Sahnenin Dışındakiler, 1973;
* Mahur Beste, (1975), Dergâh Yay. 2003;
* Aydaki Kadın, ( d1986)
Deneme
* Beş Şehir, 1946; Dergâh Yay. 2004)
* Yahya Kemal, (1961)
* Edebiyat Üzerine Makaleler, (1969),(ölümünden sonra derlenmiştir)
* Yaşadığım Gibi, (1970)
Monografi
* XIX. Asır Türk Edebiyatı Tarihi, (1949)
Hakkında Hazırlanmış Eserler
* Ahmet Hamdi Tanpınar'ın Mektupları, Zeynep Kerman (1974; genişletilmiş ikinci basım, 1992)
* Ahmet Hamdi Tanpınar'dan Seçmeler, Enis Batur (YKY, 1992)
* Boşluğa Açılan Kapı, Haluk Sunat (Bağlam, 2004)
* "Bir Gül Bu Karanlıklarda" Tanpınar Üzerine
ılar. Hazırlayanlar: Abdullah Uçman, Handan İnci. Kitabevi, 2002.
* Günlüklerin Işığında Tanpınar'la Başbaşa HazırlayafES ,.çdöflesnlar: Zeynep Kerman, İnci Enginün. Dergâh Yay., 2007.
* Tanpınar'ın Şiir Dünyası, Mehmet Kaplfesfdfesf esfesan (İÜ Edebiyat Fak. Yay.,1964; ikinci basım, Dergâh Yay.,1983)
